Aποχαιρετισμός στη μητέρα μου Μυρούλα Σκορδή
Παραθέτουμε πιο κάτω τον αποχαιρετισμό της Γιαννούλας Σκορδή – Νεοπτολέμου στην μητέρα της Μυρούλα Σκορδή, την Κυριακή 5 Δεκεμβρίου 2021, στον ιερό ναό Αγίου Ελευθερίου στον συνοικισμό Λατσιών.
«Ανακούφιση θέλω» … Αυτό ζητούσες παρακλητικά τις τελευταίες μαρτυρικές σου μέρες. Αυτό προσπάθησαν να σου προσφέρουν οι γιατροί σου και όλο το προσωπικό της Αροδαφνούσας που τους υπερευχαριστούμε. Τώρα ελευθερωμένη η ψυχή σου από το βασανισμένο σώμα ταξιδεύει προς τον Κύριο. Αξιώθηκες και αξίωσες κι εμάς – τις κόρες σου Χρυστάλλα και Γιαννούλα και τη νύφη σου Θεοπίστη να ‘μαστε κοντά σου αυτές τις στιγμές κρατώντας σου τα χέρια – να φύγεις, όσο πιο ειρηνικά γινόταν, καθώς σου ψάλλαμε ύμνους στην Παναγία μας, στον Άη-Γιώρκη μας, στον Άγιο Ελευθέριο και στην Αγία Βαρβάρα μας στην παραμονή της γιορτής της.
Αγαπημένη μας μάνα, έφυγες κι εσύ 14 βδομάδες μετά τον πατέρα μας. Άδειασε το σπίτι σας μέσα σε τρεις μήνες. Κλαίνε τα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονα σου. Κλαίνε τα αδέρφια σου ως την Αμερική, τα αδερφοτέκνια του πατέρα ως την Αυστραλία. Κλαίνε οι γειτόνισσες σου στην προσφυγιά, κλαίνε οι γειτόνισσες οι Βατυλιώτισσες.
Στην αγαπημένη μας Βατυλή γεννήθηκες πριν 82 χρόνια. Μεγάλωσες αγαπημένα μαζί με τα 6 αδέλφια σου σε χρόνια δύσκολα, χρόνια συνεχούς πάλης για επιβίωση. Ήσουν το 3ο παιδί του Γιαννή του Σολωμού και της Χρυσταλλούς του Τζοιλιή. Από μικρές κι εσύ κι η Κυριακού κι η Μαρουλλού σας βοηθούσατε στις δουλειές. Κάθε πρωί που χτυπούσε η καμπάνα της εκκλησίας για το σχολείο πηγαίνατε στο Δημοτικό που ήταν τότε στην αυλή του Αη Γιώρκη. Το καμάρωνες πως ήσουν τόσο εσύ όσο και τ’ αδέρφια σου άριστοι μαθητές. Το σχολείο σχολείο αλλά και οι δουλειές δουλειές. Να βοηθήσετε τη γιαγιά να μαγειρέψει στην νιστιά με τα ξύλα, να πλύνεις στη βούρνα στο χέρι, να κουβαλήσετε ξύλα για την νιστιά από τις ελιές, να γαλέψει τα πρόβατα, να κάμει χαλούμια, να κουβαλήσετε νερό με τις κούζες στον ώμο από την φουντάνα κοντά στην Αγία Βαρβάρα ή από τα τούρκικα. Τον Απρίλη και τον Μάη να φέρετε φύλλα των συκαμιών από τα περβόλια για τους μεταξοσκώληκες και κλαδί για να κάμουν τα κουκκούλια τους από το Χαρκόβουνο που ήταν κοντά στο Άρσος. Το καλοκαίρι στα αλώνια. Τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβρη να μαζέψετε τα αθάσια. Τον Οκτώβρη και τον Νιόβρη να μαζέψετε μία μία τις ελιές, να γεμίσετε τις κοφίνες. Άλλοτε να μαζέψετε το βαμβάκι από τον Κάμπο, να φορτώσετε τα αμάξια και να το καθαρίσετε σπίτι. Άλλοτε, όταν κατέβαινε ο Πηδκιάς από την Άσσια στον Κάμπο, βάζατε σησάμια και ποστάνια με καρπούζια και πεπόνια. Τα σησάμια ήθελαν μάζεμα, να γίνουν δεμάτια να στεγνώσουν στα δώματα. Άλλοτε στα τριφύλλια να κοπούν, να γίνουν δεμάτια, να στηθούν, να ραντιστούν.
Πέρα από αυτά, μετά από το Δημοτικό, πήγαινες στην Γιωρκούλλα του Αρτσιώτη, μια από τις μοδίστρες του χωριού, κι έμαθες ράψιμο. Εσύ έραβες τα ρούχα της οικογένειας σου αλλά και σ’ άλλες χωριανές κι αργότερα στα παιδιά, στα εγγόνια σου και σε πολλές άλλες στην προσφυγιά μέχρι πρόσφατα.
Στα 18 σου αρραβωνιάζεσαι τον αγαπημένο μας πατέρα Μιχάλη, τον Σιάηλο. Βοηθάς κι εσύ στο χτίσιμο του σπιτιού με πλιθάρια δίπλα από το σπίτι των γονιών σου. Ο γάμος σας γίνεται στα χρόνια του αγώνα 55 – 59. Μαζί θα αποκτήσετε τα τρία σας παιδιά τη Χρυστάλλα, τη Γιαννούλα και τον Γιώργο. Καθημερινά βοηθάς τον παπά στις δουλειές στα χωράφια, στα τριφύλλια και ταυτόχρονα να φροντίζεις την οικογένεια σου: να μαγειρέψεις, να πλύνεις στο χέρι, να ζυμώσεις και να ψήσεις ψωμιά στον φούρνο της αυλής, να ψήσεις τραχανά, να κάμεις χαλούμια, να ράψεις. Πάντα ακούραστη. Κάθε Πάσχα φλαούνες και κουλούρια. Κάθε Χριστούγεννα να ζυμώσεις κουλούρια και να ασπρογιάσεις το σπίτι. Να μοιράζεις απλόχερα από όσα φτιάχνεις. Να ‘ρθει και η γειτόνισσα σου, η Αθηνά του Σολωμή, να ψήσει στον φούρνο μας.
Με λίγα από αυτά τα ζεστά ψωμιά στο χέρι, με λίγα από τα χαλούμια σου και με τα ρούχα που φορούσαμε πήραμε στις 14 Αυγούστου του 1974 το δρόμο της προσφυγιάς. Βρεθήκαμε στην Ξυλοτύμπου στο περβόλι του Κακκή. Για εννιά μήνες βοηθούσες στο περβόλι, στις μάντρες με τις αίγιες και τους χοίρους, για να ξεπληρώσεις τη φιλοξενία. Αργότερα για άλλα δυόμισι χρόνια σε μια πρόχειρη παράγκα στο χωριό της Ξυλοτύμπου. Θα χρειαστεί να δουλέψεις στις πατάτες και τα καρότα στα Κοκκινοχώρια για να βοηθήσεις στα εισοδήματα της οικογένειας στην προσφυγιά. Τα χέρια σου δεν φοβούνται τη δουλειά.
Κι όταν από το Δεκέμβρη του ’77 μετακομίζουμε στον συνοικισμό του Αγίου Ελευθερίου, θα δουλέψεις για χρόνια οκτάωρα σαν σιδερώτρια για να μας μεγαλώσετε. Άλλες οι ώρες για ράψιμο στο σπίτι, για τις δουλειές του σπιτιού. Θα βοηθήσεις και στο μεγάλωμα των οκτώ παιδιών της Γιαννούλας. Θα δουλέψεις και στο καθάρισμα της Τράπεζας. Δεν θα σταματήσεις να ζυμώνεις κουλούρια, να κάνεις τσιπόππιτες, πουρέκκια για όλα τα γούστα, χαλλούμια και για τα παντρεμένα πλέον παιδιά και για τα αδέλφια σου στην Αμερική, ελιωτές, τραχανάδες… Πόσα και πόσα… να ετοιμάσεις φαγητά να πάρουν μαζί σου τα εγγόνια σου σαν φοιτητές στο εξωτερικό. Χαρά σου να φτιάχνεις και να προσφέρεις, ακόμα και κρυφά από τον πατέρα που κουβαλούσε τα υλικά και το αλεύρι με το σάκο και κάποτε μουρμουρούσε. Θα σε μακαρίζουν γι’ αυτό οι γειτόνισσες σου που πάντα τις σκεφτόσουν και κλαίνε τώρα που έχασαν τη συντροφιά σου. Χαρά σου να φτιάχνεις αυγολέμονη κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα και να μαζεύονται παιδιά και εγγόνια για το καθιερωμένο τραπέζι. Χαρά σου να φτιάχνεις κουπέπια και να πυρώνεις το φούρνο των ξύλων, να βάζεις οφτά σε κάθε οικογενειακή ευκαιρία, κάθε γιορτή και κάθε που έρχονταν συγγενείς και φίλοι από το εξωτερικό.
Πάντα ακούραστη, δυναμική και ας είχες χειρουργημένα τα δύο σου γόνατα τα τελευταία δέκα χρόνια. Με αυτό το δυναμισμό θα φρόντιζες και τα τελευταία δύο χρόνια τον πατέρα μας που η υγεία του είχε κλονιστεί και χρειαζόταν πολλή φροντίδα. Είχες την έγνοια του και μέρα και νύχτα. Δεν σου άρεσε να κάνουν άλλοι κουμάντο στο σπίτι σου και ήταν πολύ δύσκολο για σένα η ανάγκη και για οικιακή βοηθό. Ο δυναμισμός σου δεν άφησε να καταλάβουμε ούτε εμείς, ούτε οι γιατροί πως είχες μέσα σου καρκίνο στην κοιλιακή χώρα και στους πνεύμονες. Ένιωθες ότι έχανες δυνάμεις, έχανες βάρος, αλλά πού να πάει το μυαλό μας. Διαγνώστηκες μόλις τον Ιούνιο φέτος. Όταν σου το πληροφόρησε ο γιατρός, παρόλο που πόνεσες, το αντιμετώπισες με δυναμισμό. Κι όταν σου εισηγήθηκε ο γιατρός να πήγαινε ο παπάς σε ίδρυμα γιατί θα ήταν δύσκολο να τον φροντίσεις, αντέδρασες αρνητικά, δεν θα το δεχόσουν ποτέ αυτό. Πέρασες και την εμπειρία μιας χημειοθεραπείας. Ήρθε και το covid, την μέρα των γενεθλίων σου, 2 Αυγούστου, και πήρε και τους δύο σας κάποια στιγμή στο νοσοκομείο. Ο πατέρας δεν θα επέστρεφε από το νοσοκομείο Αμμοχώστου και τον αποχαιρετήσαμε στο τέλος του Αυγούστου. Εσύ φάνηκες και πάλι δυναμική, με το οξυγόνο νύχτα και μέρα συντροφιά, με το φυσερό σου, που δεν το αποχωριζόσουν τελευταία, πάλευες να φτιάχνεις το φαγητό σου, να κάνεις και κολοκοτές. Γι’ αυτό δεν σε πίστεψαν όταν τις τελευταίες μέρες ζητούσες να σε πάρουν στην Αροδαφνούσα, κάτι που λίγες μέρες νωρίτερα αρνιόσουν πεισματικά. Όλο αυτό το διάστημα στάθηκαν δίπλα σου τόσο τα παιδιά σου, όσο και η νύφη σου Θεοπίστη και οι γαμπρούδες σου, ο Παναγιώτης και ο Σάββας, που συχνά κοιμόταν και τα βράδια φύλακας σου. Στάθηκαν δίπλα σου και τα εγγόνια σου, σε φρόντιζαν, σε συντρόφευαν, έτρωγαν μαζί σου – η Μυροφόρα και ο πάτερ Ελευθέριος, ο σύζυγός της που υπεραγαπούσες. Στάθηκε δίπλα σου κι η Μιλούσια, η γειτόνισσά σου, που την υπερευχαριστούμε.
Έφυγες κι αφήνεις σε μας όλους, τα παιδιά σου, τα 16 εγγόνια, τα 10 μέχρι στιγμής δισέγγονα σου, ιερή παρακαταθήκη την αγάπη σου, την αγωνιστικότητά σου, την εργατικότητά σου, την αυτοθυσία σου για τους άλλους.
Είθε η Παναγία μας που νύχτα μέρα ψέλλισαν τα χείλη σου μέσα στον πόνο και το μαρτύριο σου, να σε συνοδεύσει στον θρόνο του Κυρίου μας και να αναπαύεσαι αιώνια ένθα ουκ έστι πόνος, ου λύπη, ου στεναγμός, αλλά ζωή ατελεύτητος.
Είμαστε ότι δεν θα σταματήσεις να νοιάζεσαι για μας και θα μεσιτεύεις για την πρόοδο και την προκοπή όλων μας. Είμαστε σίγουροι ότι αναπαύεσαι κοντά στον Κύριο μας, το μαρτυρά το ειρηνικό και γλυκό πρόσωπό σου που αντικρίζουμε τώρα μπροστά μας.
Καλό παράδεισο αγαπημένη μας μάνα. Καλή αντάμωση. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα σε σκεπάσει.
Κατηγορίες: ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ